Back en Front focus

Back focus is als er scherpgesteld wordt achter het onderwerp. Dit kan mooi geïllustreerd worden met onderstaande afbeeldingen:

Links zie je de gewenste foto waarbij op de batterij is scherpgesteld. In de rechter foto zie je wat er met back focus gebeurt.
Dat is niet de bedoeling geweest! De camera heeft achter het onderwerp scherpgesteld waardoor het onderwerp vaag is. Situaties waarin je dit kunt herkennen is bijvoorbeeld bij portretten.
Je stelt scherp op de ogen van de persoon en later zie je dat niet de ogen, maar oren scherp zijn. Dat is een voorbeeld van back focus.
Front focus is het tegenovergestelde van back focus. In dit geval stelt de camera scherp vóór het gewenste onderwerp.

Eén centraal scherpstelpunt

De schrijfster van dit artikel stelt zelf ook altijd scherp met één centraal scherpstelpunt. Daarmee stelt zij eerst scherp waarna zij de compositie corrigeert door de camera te verdraaien (met de ontspanknop half ingedrukt, waardoor de focus wordt vastgehouden). Helaas is dit een foutieve manier van scherpstellen en vervolgens je compositie bepalen. Het gaat inderdaad vaak fout terwijl je toch zeker weet dat je heel nauwkeurig op het onderwerp had gefocusseerd.
Allereerst werkt dit alleen maar bij stilstaande onderwerpen, want een bewegend onderwerp volgen gaat niet op die manier. Maar ook bij stilstaande onderwerpen leidt het tot een foutieve scherpstelling.

Scherpstelvlak is plat

De oorzaak hiervan is dat het scherpstelvlak een plat vlak is. In onderstaand plaatje kun je goed zien wat het gevolg is.

Als je, nadat je hebt scherpgesteld, de camera herposioneert (met de ontspanknop half ingedrukt) blijft de scherpstelafstand gelijk maar de afstand van camera tot de ogen van je onderwerp wordt korter. Daardoor komt het focuspunt achter je onderwerp te liggen
Stel dat je een portretfoto wilt maken, met je model gepositioneerd op een derde van rechts. Je richt je camera eerst op je model zodat je met je middelste AF-punt kunt scherpstellen op de ogen (of op het dominante oog). Daarna draai je de camera naar links, zodat de gewenste compositie wordt bereikt.
De scherpstelafstand (de pijl) verandert niet meer. Zoals je kunt zien, leidt dit ertoe dat het scherpstelvlak achter je model terecht komt. En dit leidt tot een foto die op de verkeerde plaats scherp is.
Soms valt het effect nog binnen de scherptediepte waardoor het het niet goed ziet. Maar klachten over ‘back focus’ van een camera zijn vaak te herleiden naar een verkeerde scherpsteltechniek!

Hoe dan wel?

Om dit probleem te voorkomen kun je beter eerst je compositie bepalen en vervolgens het scherpstelpunt op je camera verplaatsen naar het punt waar je het wilt hebben.

Er zijn nog meer alternatieve scherpstelopties. Bij veel (systeem-) camera’s heb je nu bijvoorbeeld ook gezichts- en oogdetectie voor je scherpstelling.
En bij bewegende onderwerpen kun je de AI Servo (Continuous Servo bij Nikon) -stand gebruiken. Je stelt dan niet eenmalig scherp, maar de de camera blijft continue scherpstellen op het onderwerp.

Conclusie

Als je veel last hebt van onscherpe foto’s waarbij het scherpstelpunt duidelijk voor of achter je onderwerp ligt, kan het natuurlijk zijn dat je camera (opnieuw) afgesteld moet worden.
Maar vaak ligt het probleem toch bij jezelf. Het is in ieder geval de moeite waard om eens na te gaan of jouw manier van scherpstellen wel in alle situaties de goede is.