Bron: Zoom.nl
Tijdens het importeren van foto’s in Lightroom kunnen we ook onze foto’s organiseren. Dat is een wezenlijk onderdeel van Lightroom en voor veel fotografen ook de reden waarom ze dit programma gebruiken in plaats van de beschikbare alternatieven.
Trefwoorden toevoegen
Stel dat je een serie foto’s uit Sicilië hebt geïmporteerd, met daarin de trefwoorden Italië en Sicilië. Dan wil je waarschijnlijk ook nog dieper kunnen zoeken, bijvoorbeeld alleen op Etna. Andersom zou het handig zijn om bijvoorbeeld ook te kunnen zoeken op Vulkaan en dan alle foto’s van vulkanen te vinden, ongeacht welke vulkaan het is.
Je zult dus altijd aan een zojuist geïmporteerde serie foto’s nog wat extra trefwoorden willen toevoegen, die je niet bij het importeren al kon meegeven, omdat die specifieke trefwoorden niet voor alle foto’s in de serie gelden. Dat is dus na het importeren je eerstvolgende stap.
Trefwoordtags
In dit voorbeeld hebben we een aantal foto’s geselecteerd van de Etna. Als je aan een of meer foto’s een nieuw trefwoord wilt toevoegen (een trefwoord dat je nog nooit eerder gebruikt hebt), dan kan je dit eenvoudig doen door die foto’s te selecteren en vervolgens naar de sectie Trefwoorden vastleggen in het rechterpaneel te gaan. Meteen onder Trefwoordtags vind je het veld met alle trefwoorden van die foto’s.
Door de optie Trefwoorden invoeren te kiezen en dan in het veld te klikken, kun je eenvoudig één of meerdere trefwoorden aan de geselecteerde foto’s toevoegen. Zet een komma tussen ieder trefwoord, want bij een spatie worden alle woorden als één trefwoordzin gezien.
Heb je een trefwoord al eerder gebruikt, dan zijn er een paar handige methoden om het toevoegen van dat trefwoord aan een nieuwe serie foto’s sneller te doen. Allereerst zul je zien dat het trefwoord nu ook in de trefwoordenlijst in het rechterpaneel staat. Je kunt foto’s selecteren en dan het trefwoord in de lijst aanvinken om het aan de foto’s toe te voegen.
Bij een lange lijst met trefwoorden is dat minder handig, omdat je dan veel moet scrollen en zoeken, en daarom is er een mooiere optie. Lightroom komt namelijk met Suggesties voor trefwoorden. Als er al één foto bestaat waarbij de trefwoorden Etna en Sicilië gecombineerd zijn, dan begrijpt het programma dat dit wel eens vaker zo zou kunnen zijn, en geeft Etna aan als suggestie voor iedere foto met het trefwoord Sicilië (en andersom).
Je kunt een gesuggereerd trefwoord razendsnel aan een serie foto’s toevoegen, door een serie foto’s te selecteren en dan op het gesuggereerde trefwoord te klikken.
Trefwoordensets
Lightroom heeft ook nog een aantal standaard sets met trefwoorden, die gegroepeerd staan onder kopjes als Natuur- en landschapsfotografie, Portretfotografie en Huwelijksfotografie. Lightroom noemt dit een Trefwoordenset. In het rechterpaneel bij Trefwoorden, meteen onder het veld met trefwoordsuggesties, kun je via een pop-upmenu zo’n Trefwoordenset oproepen.
Standaard zie je hier een lijstje van Recente trefwoorden, wat natuurlijk vaak net zo goed werkt als de trefwoordsuggesties erboven. Je kunt ook zelf op verschillende manieren een trefwoordset aanmaken. Om een lijst met recente trefwoorden als set te definiëren, hoef je alleen maar uit dat menu Huidige instellingen opslaan als nieuwe voorinstelling te kiezen.
Om een willekeurige groep van trefwoorden als nieuwe set te definiëren, selecteer je Set bewerken. Je krijgt dan een dialoogvenster te zien waarin je maximaal negen trefwoorden kunt invoeren als nieuwe Aangepaste set, of een bestaande set kunt selecteren en veranderen. Daarna geef je deze een eigen naam. De trefwoorden in zo’n lijstje functioneren weer als knoppen om ze snel aan foto’s toe te voegen.
Trefwoorden rangschikken
Naarmate je meerdere trefwoorden hebt toegevoegd, wordt de lijst in het rechterpaneel een beetje een rommeltje. Alles staat gewoon in alfabetische volgorde, en dus volkomen door elkaar heen als het gaat om trefwoorden die bij elkaar horen.
Lightroom biedt daarom de mogelijkheid om trefwoorden hiërarchisch te ordenen, en bij elkaar te voegen als subtrefwoorden onder een hoofdtrefwoord. Dat gaat heel eenvoudig. Sleep het trefwoord Sicilië op het trefwoord Italië, om Sicilië als subtrefwoord onder Italië te rangschikken. Je kunt net zo diep gaan met een hiërarchie als je zelf wilt, dus Etna kan weer een subtrefwoord van Sicilië zijn.
Veel werk? Best wel, maar het zal het toevoegen van trefwoorden en daarmee het terugvinden van je foto’s écht veel makkelijker maken, dus steek die tijd er even in.
Foto’s beoordelen
Het toevoegen van trefwoorden is belangrijk, maar biedt niet echt goed de mogelijkheid om foto’s ook een soort rapportcijfer mee te geven. Je zou natuurlijk de trefwoorden Zeer goed, Goed, Matig enzovoort kunnen gebruiken om dit te doen, maar dat is onhandig omdat je dit trefwoord aan iedere foto apart moet toekennen.
Daarom heeft Lightroom ook een beoordelingssysteem, dat je tegelijk kunt hanteren met het toevoegen van de trefwoorden, of dat je eerst zou kunnen gebruiken om ‘het onkruid te wieden’.
Sterren
Sterren zijn rapportcijfers van 0 tot en met 5, die je zeer snel kunt toevoegen door op de cijfertoetsen 0 tot en met 5 te drukken. Uiteraard moeten er één of meer foto’s geselecteerd zijn en mag je cursor niet in een invoerveld zoals een trefwoordveld staan. Met de vierkante haken [ en ] kun je deze rating (zoals Lightroom het noemt), een stapje verhogen of verlagen, maar gewoon het gewenste cijfer intoetsen gaat sneller. Als Caps Lock is geactiveerd of als je de Shift toets ingedrukt houdt, springt Lightroom ook meteen naar de volgende foto. Zo gaat het nog sneller. Gebruik sterren om de algemene kwaliteit van de foto aan te geven.
Deze foto heeft vijf sterren gekregen als ‘rapportcijfer’. Je ziet de foto hier in Loepweergave, zodat je hem goed kunt zien. Deze weergave en nog enkele andere weergaven bespreken we in het onderdeel ‘Foto’s bekijken en vergelijken’ van deze module.
Vlaggen
Een tweede methode om de kwaliteit aan te geven is met een Vlag. Druk je op de toets X (of menu Foto / Vlag instellen / Geweigerd), dan geef je daarmee aan dat je deze foto in principe niet goed genoeg vindt om te bewaren (Geweigerd). Je ziet een vlaggetje met een kruisje linksboven bij de foto. Je kunt die foto natuurlijk ook meteen weggooien door op de Delete toets te drukken, maar het werkt sneller om nu alleen X te typen en dan later alle afgekeurde foto’s te selecteren en in één keer weg te gooien (via het menu Foto / Geweigerde foto’s verwijderen).
Dat komt omdat je bij het weggooien nog een dialoogvenster krijgt met de vraag of je de foto alleen uit de catalogus wilt verwijderen, of ook het origineel op de harde schijf wilt weggooien. Met de toets P of door op het vlaggetje te klikken dat je in de linker bovenhoek ziet als je de cursor boven een foto houdt, selecteer je een bepaalde foto als keuze (menu Foto / Vlag instellen / Met vlag). De ‘P’ komt van Pick.
Dat zou je natuurlijk ook kunnen doen door die foto vijf sterren te geven, maar het idee is dat je Vlag met name gebruikt om de beste foto uit een groepje (vrijwel) identieke foto’s te kiezen. Die foto’s kunnen allemaal hetzelfde cijfer hebben, maar zo kun je er toch eentje uitkiezen als voorkeursfoto. Een andere toepassing is om binnen een selectie van bijvoorbeeld vijfsterrenfoto’s tijdelijk een kleinere selectie te kunnen maken om die foto’s af te gaan drukken of er een webgalerie of diavoorstelling van te maken.
Labels
Als derde mogelijkheid kun je nog een gekleurd label aan een foto geven. Wat zo’n label betekent mag je zelf bepalen, dus ook dat zou je als een extra verfijning in het rapportcijfer-systeem kunnen gebruiken. De meeste mensen gebruiken kleurlabel echter op een andere manier, bijvoorbeeld: rood voor nog bewerken, groen voor volledig klaar, geel voor wel al bewerkt, maar nog niet helemaal af. Of om bepaalde typen foto’s meteen te herkennen, bijvoorbeeld een bepaalde kleur voor een HDR-foto.
Via het menu Metagegevens / Kleurlabelset / Bewerken kun je de labels een omschrijving geven. Vier van de kleurenlabels kun je met de resterende cijfertoetsen bereiken (6 = rood, 7 = geel, 8 = groen, 9 = blauw). Het kleurlabel Paars en de optie ‘Geen kleur’ kun je alleen via het menu Foto / Kleurlabel instellen toekennen, of door op de betreffende knop in de Werkbalk te klikken.
Via de werkbalk kan je overigens ook sterren en vlaggen toekennen. Dit moet je dan wel even aanzetten via het pijltje helemaal rechts in de werkbalk, want standaard zijn ze misschien niet zichtbaar. Je kunt kleurlabels ook gebruiken om bepaalde mappen extra te laten opvallen (in het linker paneel).
Kleurlabels (en sterren en vlaggen) in de praktijk. Hier wordt het paarse kleurlabel gebruikt om de ‘brackets’ van een hdr-panorama mee te markeren. De eerste foto heeft zowel een groen label, als een vlag en vijf sterren.