Zoom.nl / geschreven door Toine Westen
Wat is dubbele belichting?
Bij een dubbele belichting maak je als het ware twee foto’s over elkaar heen. Hierdoor zijn sommige delen van de ene foto zichtbaar in de andere foto. En dat kan hele mooie effecten opleveren.
Misschien heb je weleens met een analoge camera gewerkt. Als je dan vergat om het rolletje door te draaien, kreeg je ook twee foto’s op één negatief. Dit is dus eigenlijk hetzelfde effect. Alleen was het toen waarschijnlijk onbedoeld en gebruik je het nu juist expres.
Verschillende effecten
Met dubbele belichtingen kun je verschillende effecten creëren.
Dromerig effect
Een van de bekendste manieren om dubbele belichting in te zetten is om een dromerige sfeer (soft focus effect) te creëren. Hieronder zie je twee foto’s die vlak na elkaar gemaakt zijn. Eenmaal zonder en eenmaal met dubbele belichting.
De foto links is gemaakt met enkele belichting. In de rechter foto is dubbele belichting ingezet om een sprookjesachtige sfeer te creëren.
Voor deze foto heb ik mijn camera op een statief geplaatst. Het eerste beeld dat ik maakte is een gewone foto. Waarbij ik heb scherpgesteld op de boom. Voor het tweede beeld heb ik de scherpstelling handmatig aangepast. Ik heb het focuspunt iets naar me toe gehaald, waardoor het onscherpe beeld iets groter wordt dan het scherpe beeld.
Twee keer hetzelfde onderwerp
Deze foto geeft een voorbeeld waarbij hetzelfde onderwerp tweemaal in beeld is gebracht.
Eén kastanjeblad tweemaal in beeld gebracht.
Bij deze toepassing van dubbele belichting is het heel belangrijk waar je het onderwerp in je compositie laat terugkomen. In beide foto’s moet je dus rekening houden met de andere foto. Zodat “beide” onderwerpen mooi naar voren komen in het samengestelde beeld.
Dubbele belichting is eigenlijk de eenvoudigste vorm van meervoudige belichting. Je kunt dus ook meer dan twee beelden samenvoegen. Genoeg mogelijkheden om te experimenteren dus 😉
Door elkaar
Een derde mogelijkheid is om twee beelden door elkaar te fotograferen. Hieronder zie je een voorbeeld.
In dit beeld zie je twee foto’s door elkaar heen.
Bovenstaande foto is opgebouwd uit twee beelden, die op deze twee lijken:
Je kunt hierbij eerst een silhouet fotograferen, bijvoorbeeld tegen een heldere lucht. En als tweede beeld iets kiezen waarmee je het silhouet “invult”. De donkere delen uit de eerste foto zullen worden ingevuld door de lichte delen uit de tweede foto. Maar ook bij deze vorm van dubbele belichting kun je je fantasie de vrije loop laten.
Hoe maak je een dubbele belichting?
Zelf vind ik het het leukste om dubbele belichtingen “in camera” te maken. Mijn camera heeft een stand voor meervoudige belichting (multiple exposure). Maar dat is niet voor alle cameramodellen het geval. Zoek dit even op in de handleiding van je eigen camera.
Voor mijn Nikon D800 gaat het als volgt. Je gaat naar het opnamemenu, selecteert meervoudige belichting en kiest het aantal opnames dat je wilt combineren (dat is dus twee in het geval van een dubbele belichting). Vervolgens kies je de stand voor meervoudige belichting (wil je één zo’n foto maken of een reeks achter elkaar?). Daarna maak je de foto’s en de camera voegt ze vervolgens samen.
Mocht je deze stand nu niet op je camera hebben, wees dan niet getreurd. Je kunt de beelden ook samenvoegen in een fotobewerkingsprogramma, zoals Photoshop. Wanneer je hiervoor kiest, heb je zelfs nog meer mogelijkheden voor het samenvoegen van de foto’s (verschillende blending modes) dan in de camera. En hou je niet zo van het bewerken van je foto’s op de computer? Dan zijn er zelfs apps voor je smartphone beschikbaar.
Geen reden dus om het spelen met deze techniek uit te stellen!
Een spannende techniek
Wanneer je dubbele belichtingen maakt, weet je van tevoren nooit helemaal hoe het uiteindelijke beeld gaat uitpakken. Vooral wanneer je “in camera” werkt. Dat maakt dat ik dit een spannende techniek vind om te gebruiken.
En daarbij is het voor de kijker vaak ook niet meteen duidelijk wat hij of zij ziet. Dit maakt het beeld interessant om langer te bestuderen. En hoe langer je kijkt, hoe meer je erin gaat zien.
In deze techniek kun je heel veel creativiteit kwijt. Ik ben benieuwd of je deze techniek al kende en wat je ervan vindt. Laat je het hieronder even weten in het reactieveld?